Rối loạn tiêu hóa: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Rối loạn tiêu hóa là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hấp thu dinh dưỡng và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tình trạng này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, rối loạn tiêu hóa có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy dinh dưỡng, mất nước hoặc thậm chí là ung thư đường tiêu hóa.

Rối loạn tiêu hóa là bệnh lý ngày càng phổ biến hiện nay

Rối loạn tiêu hóa là gì?

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng hoạt động của hệ tiêu hóa bị rối loạn, dẫn đến các biểu hiện bất thường như đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, tiêu chảy hoặc táo bón. Có thể chia thành:

• Rối loạn tiêu hóa chức năng: Không có tổn thương thực thể, thường liên quan đến thói quen ăn uống, căng thẳng, hoặc thay đổi nội tiết.
• Rối loạn tiêu hóa thực thể: Xuất phát từ các bệnh lý cụ thể ở dạ dày, ruột, gan, mật hoặc tụy.

Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa

Nguyên nhân rối loạn tiêu hóa rất đa dạng, có thể đến từ yếu tố sinh hoạt hàng ngày hoặc bệnh lý nghiêm trọng.

Nguyên nhân do chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống ảnh hưởng nhiều đến hệ tiêu hóa

• Ăn uống không điều độ: Ăn quá nhanh, bỏ bữa, hoặc ăn quá no gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
• Thực phẩm không đảm bảo vệ sinh: Nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng, virus gây tiêu chảy, đau bụng.
• Chế độ ăn mất cân bằng: Quá nhiều chất béo, đường, thức ăn chế biến sẵn nhưng ít chất xơ khiến nhu động ruột kém.
• Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Ví dụ, không dung nạp lactose, gluten gây đầy bụng, tiêu chảy.

Nguyên nhân do bệnh lý tiêu hóa

• Viêm dạ dày – tá tràng: Gây đau vùng thượng vị, ợ nóng, buồn nôn.
• Hội chứng ruột kích thích (IBS): Đau bụng kéo dài, rối loạn đại tiện.
• Bệnh lý gan – mật – tụy: Ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa chất béo và hấp thu dinh dưỡng.
• Viêm loét đại tràng, bệnh Crohn: Gây tiêu chảy mạn tính, đau bụng quặn.

Nguyên nhân do thuốc

• Kháng sinh: Tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Thuốc giảm đau NSAIDs: Kích ứng niêm mạc dạ dày, gây viêm loét.
• Hóa trị, xạ trị: Tác động trực tiếp lên niêm mạc đường tiêu hóa.

Nguyên nhân khác

• Căng thẳng, stress kéo dài: Ảnh hưởng đến nhu động ruột và tiết dịch tiêu hóa.
• Thay đổi nội tiết: Thai kỳ, tiền mãn kinh có thể gây táo bón hoặc tiêu chảy.
• Thói quen sinh hoạt kém: Ít vận động, ngủ không đủ giấc làm giảm chức năng tiêu hóa.

Triệu chứng thường gặp của rối loạn tiêu hóa

Các triệu chứng có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc kết hợp, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh.

Buồn nôn có thể xảy ra khi bạn bị rối loạn tiêu hóa

Triệu chứng nhẹ

• Đầy hơi, chướng bụng: Do thức ăn chậm tiêu, sinh hơi.
• Ợ hơi, ợ chua: Liên quan đến trào ngược dạ dày.
• Buồn nôn, nôn: Có thể xảy ra sau ăn hoặc khi dạ dày bị kích ứng.

Triệu chứng kéo dài hoặc tái phát

• Tiêu chảy mạn tính: Đi phân lỏng nhiều lần, mất nước.
• Táo bón: Đại tiện khó, phân khô cứng.
• Đau bụng quặn: Thường liên quan đến hội chứng ruột kích thích hoặc viêm nhiễm.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng

• Đi ngoài ra máu hoặc phân đen.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Sốt cao kèm đau bụng dữ dội.
• Nôn ra máu.

Nếu gặp các dấu hiệu này, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị.

Cách điều trị rối loạn tiêu hóa

Điều trị rối loạn tiêu hóa cần kết hợp giữa xử lý nguyên nhân, giảm triệu chứng và điều chỉnh lối sống.

Điều trị nguyên nhân

• Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa: Dùng kháng sinh theo chỉ định.
• Bệnh dạ dày – tá tràng: Thuốc ức chế tiết acid, thuốc bảo vệ niêm mạc.
• Hội chứng ruột kích thích: Kết hợp điều chỉnh chế độ ăn, dùng thuốc giảm co thắt, men vi sinh.

Điều trị triệu chứng

• Tiêu chảy: Dung dịch oresol bù nước – điện giải, men vi sinh.
• Táo bón: Tăng cường chất xơ, uống nhiều nước, thuốc nhuận tràng nhẹ.
• Đầy hơi, khó tiêu: Thuốc chống co thắt, men tiêu hóa.

Biện pháp hỗ trợ tại nhà

Tập yoga là biện pháp có thể giúp giảm rối loạn tiêu hóa

• Ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no.
• Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, rượu bia.
• Uống đủ 1,5–2 lít nước/ngày.
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để kích thích nhu động ruột.
• Ngủ đủ 7–8 giờ, giảm stress bằng thiền hoặc hít thở sâu.

Khi nào cần đi khám bác sĩ

• Triệu chứng kéo dài trên 2 tuần không cải thiện.
• Xuất hiện dấu hiệu cảnh báo nặng như sụt cân nhanh, nôn ra máu.
• Trẻ em, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền bị rối loạn tiêu hóa cần khám sớm để tránh biến chứng.

Phòng ngừa rối loạn tiêu hóa

• Ăn uống khoa học, hạn chế đồ ăn nhanh.
• Rửa tay trước khi ăn, đảm bảo vệ sinh thực phẩm.
• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có bệnh dạ dày – ruột.

Điều trị rối loạn tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Gia Định

                                                                             Địa chỉ chăm sóc sức khỏe toàn diện

Khoa Nội, Bệnh viện Đa khoa Gia Định quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, hệ thống nội soi hiện đại và dịch vụ khám – điều trị toàn diện. Người bệnh được:

• Thăm khám kỹ lưỡng, xét nghiệm chính xác.
• Điều trị cá nhân hóa theo nguyên nhân.
• Tư vấn chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt phù hợp.

Rối loạn tiêu hóa là tình trạng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết sớm triệu chứng và điều trị đúng cách sẽ giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục, phòng tránh biến chứng nguy hiểm. Hãy chủ động khám tại cơ sở y tế uy tín khi có dấu hiệu bất thường để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa lâu dài.

Liên hệ Bệnh viện Đa khoa Gia Định ngay để được chăm sóc sức khỏe toàn diện cho bạn và gia đình nhé!

• Cấp cứu 24/7: 0359 535 115
• Hotline: 028 3512 4688
• Website: https://bvdkgiadinh.com
• 425 – 427 – 429 Nơ Trang Long, Phường Bình Lợi Trung, TP. Hồ Chí Minh

ĐĂNG KÝ NHẬN TƯ VẤN MIỄN PHÍ VÀ ĐẶT LỊCH KHÁM CÙNG BÁC SĨ CHUYÊN KHOA