Viêm phổi: Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị kịp thời

Viêm phổi là một trong những bệnh lý hô hấp nguy hiểm, có thể tiến triển nhanh và gây biến chứng nặng nếu không được phát hiện, điều trị sớm. Nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và áp dụng phương pháp điều trị kịp thời không chỉ giúp rút ngắn thời gian hồi phục mà còn giảm nguy cơ biến chứng đe dọa tính mạng. Bài viết này, Bệnh viện Đa khoa Gia Định sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần biết về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa viêm phổi hiệu quả.

Viêm phổi là bệnh lý đường hô hấp phổ biến và nguy hiểm nếu không được điều trị đúng lúc

Viêm phổi là gì?

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng ở nhu mô phổi, khiến các túi khí (phế nang) bị viêm và chứa dịch hoặc mủ, gây khó khăn cho việc trao đổi khí. Đây là một trong những bệnh lý đường hô hấp phổ biến và có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Bệnh viêm phổi không chừa một ai đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn cầu, đồng thời cũng là bệnh nguy hiểm ở người cao tuổi, đặc biệt với người có bệnh nền.

Phân loại viêm phổi

Viêm phổi có thể phân loại theo nhiều tiêu chí:

Theo tác nhân gây bệnh:

• Vi khuẩn: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae…
• Virus: Virus cúm, RSV (virus hợp bào hô hấp)…
• Nấm: Histoplasma, Aspergillus.

Theo môi trường mắc bệnh:

• Viêm phổi cộng đồng (CAP).
• Viêm phổi bệnh viện (HAP).
• Viêm phổi do thở máy (VAP).

Theo cơ chế:  Viêm phổi hít (do hít phải dị vật, dịch dạ dày…)

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân gây viêm phổi

Vi khuẩn là tác nhân phổ biến nhất gây viêm phổi

Vi khuẩn 

• Streptococcus pneumoniae: thường gặp nhất ở cả trẻ em và người lớn.
• Haemophilus influenzae type b (Hib): gây bệnh nặng ở trẻ nhỏ.
• Mycoplasma pneumoniae: gây viêm phổi không điển hình.

Virus

• Virus cúm mùa.
• Virus hợp bào hô hấp (RSV) – đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh.
• Coronavirus, bao gồm SARS-CoV-2.

Nấm

• Pneumocystis jirovecii: thường gặp ở bệnh nhân HIV/AIDS.
• Aspergillus, Histoplasma ở người suy giảm miễn dịch.

Ký sinh trùng: ít gặp nhưng có thể xảy ra ở vùng nhiệt đới.

Yếu tố nguy cơ

Một số đối tượng dễ mắc viêm phổi hoặc có nguy cơ diễn tiến nặng:

Người tiếp xúc với môi trường ô nhiễm cps nguy cơ cao mắc viêm phổi

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ – hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.
• Người cao tuổi – sức đề kháng giảm.
• Người mắc bệnh mạn tính: tiểu đường, bệnh tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen suyễn.
• Người hút thuốc lá hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc.
• Người suy giảm miễn dịch: bệnh nhân HIV/AIDS, người đang hóa trị.
• Người làm việc trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc hóa chất, bụi bẩn.
• Tiền sử mắc bệnh hô hấp tái phát.

Triệu chứng nhận biết sớm

Triệu chứng điển hình

Ho là triệu chứng dễ gặp nhất của viêm phổi

• Sốt cao, ớn lạnh: thường xuất hiện đột ngột.
• Ho: có thể ho khan hoặc ho có đờm xanh, vàng, đôi khi có máu.
• Khó thở, thở nhanh: cảm giác hụt hơi, nặng ngực.
• Đau ngực: tăng khi hít sâu hoặc ho.
• Mệt mỏi, chán ăn.

Triệu chứng ở trẻ em

• Sốt cao, bỏ bú, quấy khóc.
• Thở nhanh, co kéo lồng ngực.
• Môi hoặc đầu ngón tay tím tái trong trường hợp nặng.

Triệu chứng ở người cao tuổi

Có thể không sốt cao, thay vào đó là:

• Lú lẫn, thay đổi ý thức.
• Mệt mỏi, ăn uống kém.
• Khó thở nhẹ nhưng nhanh tiến triển nặng.

Phân biệt viêm phổi với cảm cúm & viêm phế quản

Chẩn đoán viêm phổi

Thăm khám với bác sĩ chuyên khoa ngay nếu cơ thể có những dấu hiệu bất thường

Khám lâm sàng: nghe phổi bằng ống nghe.

Cận lâm sàng:

• X-quang phổi.
• Xét nghiệm máu (bạch cầu tăng).
• Cấy đờm xác định tác nhân.

Tiêu chuẩn chẩn đoán: dựa trên kết hợp lâm sàng + hình ảnh học + xét nghiệm.

Biến chứng nguy hiểm

• Suy hô hấp cấp.
• Nhiễm trùng huyết.
• Tràn dịch màng phổi.
• Áp xe phổi.
• Tử vong nếu không được can thiệp sớm.

Phương pháp điều trị

Nguyên tắc điều trị

• Xác định tác nhân gây bệnh.
• Điều trị đặc hiệu kết hợp điều trị hỗ trợ.
• Theo dõi sát diễn biến bệnh.

Điều trị nội khoa

• Kháng sinh

Lựa chọn kháng sinh dựa trên tuổi, bệnh nền, mức độ nặng.
Ví dụ: Amoxicillin, Macrolid, Cephalosporin thế hệ 3.

Thuốc kháng virus:

• Oseltamivir cho cúm A/B.
• Kháng virus đặc hiệu cho SARS-CoV-2 theo phác đồ.

Thuốc kháng nấm (nếu do nấm).

Điều trị hỗ trợ

• Hạ sốt (Paracetamol).
• Bù dịch, điện giải.
• Oxy liệu pháp nếu SpO₂ < 92%.
• Thuốc long đờm, giãn phế quản.

Điều trị tại bệnh viện

Dành cho các trường hợp: khó thở nặng, bão hòa oxy thấp hoặc dành cho người già, trẻ nhỏ, bệnh nền nặng.

Ngoài ra, có thể cần đến bệnh viện để được thở oxy áp lực cao, thở máy không xâm lấn hoặc xâm lấn, chăm sóc hồi sức tích cực.

Điều trị tại nhà

• Áp dụng với viêm phổi nhẹ.
• Uống đủ nước, nghỉ ngơi.
• Uống thuốc đúng đơn bác sĩ.
• Tái khám đúng hẹn.

Cách phòng ngừa hiệu quả

Tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh viêm phổi

Tiêm vắc xin:

• Phế cầu (PCV13, PPSV23).
• Vắc xin cúm mùa.
  

Giữ vệ sinh cá nhân:

• Rửa tay thường xuyên.
• Đeo khẩu trang nơi đông người.
  

Dinh dưỡng và luyện tập:

• Ăn đủ chất, bổ sung vitamin.
• Tập thể dục nâng cao sức đề kháng.

Tránh các yếu tố nguy cơ:

• Bỏ thuốc lá.
• Giảm tiếp xúc môi trường ô nhiễm.

Giải đáp thắc mắc thường gặp (FAQ)

1. Viêm phổi có lây không?

Có, đặc biệt là viêm phổi do vi khuẩn và virus, lây qua đường hô hấp.

2. Viêm phổi bao lâu thì khỏi?

Tùy nguyên nhân và mức độ, thường từ 1–3 tuần, nhưng có thể lâu hơn ở người bệnh nền.

3. Người lớn có cần tiêm vắc xin phế cầu không?

Có, đặc biệt là người ≥ 65 tuổi hoặc mắc bệnh mạn tính.

4. Viêm phổi có tái phát không?

Có thể, nếu yếu tố nguy cơ chưa được loại bỏ.

Bệnh viện Đa khoa Gia Định chăm sóc sức khỏe toàn diện

Bệnh viện Đa khoa Gia Định địa chỉ chăm sóc sức khỏe toàn diện cho bạn và gia đình

Bệnh viện Đa khoa Gia Định với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nội – Nhi giàu kinh nghiệm, hệ thống chẩn đoán hình ảnh hiện đại (X-quang kỹ thuật số, CT scan) và phòng hồi sức đạt chuẩn quốc tế, là địa chỉ uy tín thăm khám và điều trị các bệnh lý chuyên khoa Nội – Nhi. Quy trình khám – chẩn đoán – điều trị khép kín, hỗ trợ thanh toán BHYT, đảm bảo bạn sẽ được chăm sóc toàn diện từ lúc nhập viện đến khi hồi phục. 

• Cấp cứu 24/7: 0359 535 115
• Hotline: 028 3512 4688
• Website: https://bvdkgiadinh.com
• 425 – 427 – 429 Nơ Trang Long, Phường Bình Lợi Trung, TP. Hồ Chí Minh

ĐĂNG KÝ NHẬN TƯ VẤN MIỄN PHÍ VÀ ĐẶT LỊCH KHÁM CÙNG BÁC SĨ CHUYÊN KHOA